زمانی به محله 50 کیلومتر مربعی خاک عراق در استان دیاله قرارگاه اشرف گفته می‌شد که انواع سلاح‌های سنگین و سبک اهدایی صدام در آن بود، اما پس از سرنگونی صدام و حمله آمریکا به خاک عراق در سال 2003 و خلع‌سلاح این گروه، نام قرارگاه به شهر تبدیل شد تا معرف غیرمسلح‌بودن این منطقه باشد اما با امضای توافقنامه امنیتی میان عراق و آمریکا و سپردن سرنوشت این شهرک به دولت عراق، نام شهر اشرف به عراق جدید تغییر یافت تا معرف ضرورت همراهی همه بخش‌های عراق با حکومت مرکزی عراق جدید باشد.
دولت جدید عراق تمایلی نداشت گروهی را به شکل مستقل و در بخشی از خاک عراق و در حالی که قادر به اعمال حاکمیت بر آن بخش محصور نیست بپذیرد زیرا پذیرش گروهی خارجی که علیه مردم کشور خودشان و کشور میزبان فعالیت کرده بودند مخالف حق اعمال حاکمیت این کشور بود. تازمانی که آمریکا کنترل پایگاه اشرف را برعهده داشت، دولت عراق فعالیتی علیه آن نکرد اما پس از امضای توافقنامه امنیتی و خروج نیروهای آمریکا از همه پایگاه‌های نظامی و سپردن آن به دولت عراق، این پایگاه نیز به دولت عراق سپرده شد و عراق مذاکرات خود را با فرمانده این پایگاه برای تحویل آن به دولت عراق و ایجاد سیستم امنیتی و قرارگاه پلیس در آن آغاز کرد اما مذاکرات نتیجه‌ای نداد و حاضران در عراق جدید حاضر به ترک اردوگاه و ایجاد قرارگاه پلیس در آن نشدند. آنها با بستن همه ورودی‌های شهر اشرف مانع از ورود مأمورین دولت عراق به این شهرک شدند.
در حمله نیروهای عراقی به شهر اشرف، اعضای گروه منافقین مقاومت کردند. طی این مقاومت 7 تن از آنها کشته و 200 نفر زخمی شدند. پلیس عراق نیز که با باتوم و سلاح‌های سرد دیگر حمله کرده بود 3 کشته و چندین زخمی برجای نهاد. کشته‌شدن 7 تن از نیروهای منافقین موضوع حقوق‌بشر و دفاع از آنان را در برخی کشورها مطرح کرد. درباره این موضوع با سیدمحسن حکیم، مشاور سیاسی عبدالعزیز حکیم، رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق گفت‌وگو کرده‌ایم.
سید محسن حکیم معتقد است دولت عراق به پایگاه منافقین حمله نکرد بلکه قصد اعمال حق حاکمیت خود را داشته که اعضای منافقین با مذاکره حاضر به پذیرش این حق مشروع دولت عراق مبنی بر حاکمیت بر جزءجزء سرزمین عراق نشدند.
محسن حکیم فلسفه نامگذاری عراق جدید را برای قرارگاه اشرف لزوم تبعیت این سیستم از تحولات جدید عراق عنوان می‌کند و می‌گوید: نیروهای عراقی با سلاح‌های متعارف (سرد) برای وادارکردن اعضای این گروه جهت تمکین به حاکمیت ملی عراق استفاده کرد و با بولدوزر موانع ایجاد‌شده برای جلوگیری از ورودش به قسمتی از خاک عراق را برطرف کرده است که امری عادی و برای همه دولت‌ها مشروع است، درحالی که منافقین که ادعای غیرمسلح‌بودن داشتند با گاز اشک‌آور، بمب‌های صوتی، شمشیر، قمه و چوب و چماق به نیروهای پلیس عراق حمله کرده و 3 تن از آنها را شهید کردند.
زدوخورد شدیدی درگرفت و منافقین قصد داشتند با جسارت و گستاخی تروریستی خود مانع حضور پلیس عراق در خاک خود شوند. از محسن حکیم مشاور سیاسی مجلس اعلای اسلامی عراق می‌پرسم:
- منافقین بر چه اساس و توجیهی حاضر نبودند حق اعمال حاکمیت عراق را به رسمیت بشناسند؟
این را باید از آنها پرسید که چرا این توجیه معقول و قانونی را به‌رسمیت نمی‌شناختند. از نظر ما بقا، حیات و استمرار کاری آنها همیشه نامشروع و غیرقانونی بوده است؛ لذا تعجب ندارد که یک سازمان تروریستی حرفه‌ای به قانون تن ندهد. آنها دستشان تا مرفق به خون مردم ایران و عراق آغشته است.
- در مورد مردم ایران مشخص است اما در مورد مردم عراق توضیح بیشتری بدهید.
اعضای این گروه وقتی وارد عراق شدند به جزئی از منظومه امنیتی سازمان اطلاعات عراق تبدیل شدند. سازمان اطلاعات صدام (جهاز مخابرات) از مخوف‌ترین و وحشتناک‌ترین سازمان‌های اطلاعاتی جهان بود. زندان‌ها، سیاهچال‌ها و شکنجه‌های آنها را همه می‌دانند. اینها ابواب جمعی آنها بودند.
در تاریخ 1991 به دنبال قیام ملت عراق، این گروه از سوی صدام مأمور سرکوب مردم شدند. هم‌اکنون کسانی هستند که جراحات سرکوب توسط منافقین را با خود همراه دارند. مردم شهرهای اطراف شهر اشرف نظیر خانقین، طوز خورماتو و در کل شهرهای استان دیاله از سرکوب این گروه مصون نماندند.این گروه حتی در کشتن اسرای کویتی که در حمله صدام به کویت اسیر شده بودند دخالت داشتند.
گفته می‌شود گورهای دسته‌جمعی در این پایگاه وجود دارد و حدود 600 کویتی توسط آنان به قتل رسیده‌اند. ابتدا فکر می‌کردیم گورهای دسته‌جمعی داخل پایگاه آنها از افراد خودشان است اما بعدا فهمیدیم کویتی‌هایی که در عراق گم شدند و هیچ‌وقت خبری از آنها نشد در گورهای منافقین دفن هستند. دولت عراق در حال حاضر در پی تحقیق راجع به این گورها و انجام آزمایش‌های دی‌ان‌ای برای مشخص‌کردن هویت آنهاست.در حال حاضر پلیس بین‌المللی برای 55عضو گروه منافقین حکم پیگرد صادر کرده است. 52تن دیگر از آنها نیز در دستگاه قضائی عراق پرونده دارند.
- عراق در حال حاضر چه برنامه‌ای برای 3000 یا 3500عضوی که در عراق جدید هستند، دارد؟
عراق از تاریخ 1/8/2009 یک ماه به آنها فرصت داده که خاک عراق را ترک کنند.
- اگر ترک نکنند عراق چه خواهد کرد؟
دولت عراق 2 گزینه را برای آنها مطرح کرده است، نخست آنکه به ایران باز گردند. از همه کسانی که در عراق جدید هستند تنها 98نفر در لیست سیاه ایران قرار دارند. بقیه عفو شده و می‌توانند به کشورشان بازگردند. تاکنون بیش از 500نفر با کمک صلیب‌سرخ جهانی به ایران بازگشته و زندگی عادی دارند. عادی‌بودن وضعیت آنها از سوی صلیب سرخ جهانی و وزارت حقوق بشر عراق نیز تایید شده است.پس از حوادث اخیر تا به حال 22 درخواست رسمی برای بازگشت به ایران به دولت عراق داده شده است. 912نفر نیز دارای تابعیت و یا مجوز اقامت در 12 کشور اروپایی هستند که دولت عراق در حال رایزنی با سفرای این کشورها برای بازگشت آنهاست.
دولت عراق علاوه بر مسئولیت داخلی از نظر بین‌المللی و تعهدات آن نیز نمی‌تواند این گروه تروریستی را در خاک خود بپذیرد. براساس بند 32 قطعنامه 687 و قطعنامه الزام‌آور 1368، 1373 و 1618 سازمان ملل، حضور منافقین در خاک عراق ممنوع و جرم بین‌المللی محسوب می‌شود و جامعه بین‌المللی می‌تواند عراق را تحت پیگرد قرار دهد. در قانون اساسی عراق هم تصریح شده که خاک عراق نباید قرارگاه یا محل عبور تروریست‌ها باشد. شورای حکومتی عراق مصوباتی مبنی بر طرد اینها دارد که متاسفانه چون پرونده امنیتی دست عراق نبود از انجام آن منع شده بود. اما اکنون جامعه بین‌المللی هم در این زمینه مسئولیت دارد.
دولت عراق آنها را تحمل نخواهد کرد زیرا منبع شرارت، ایجاد اختلاف و چالش برای مردم عراق بوده و هستند. دولت عراق در هیچ شرایطی حاضر به گذشت از حق اعمال حاکمیت خود نیست و در روزهای آینده شاهد بازرسی‌های گسترده از تک‌تک ساختمان‌ها و ادوات این پایگاه خواهیم بود. ضمن اینکه دولت عراق به معیارهای اسلامی نیز توجه دارد و پارامترهای حقوق بشر را نیز اعمال خواهد کرد و این به معنای سوءاستفاده این گروه از این حقوق نیست. در حال حاضر 40نفر از اعضای منافقین که در حمله به نیروهای پلیس و کشتن و زخمی‌کردن آنها دخالت داشتند دستگیر و به مقامات قضائی عراق تحویل شده‌اند.
- بعضی کشورها موضوع نقض حقوق بشر را در حمله نیروهای عراق به این محل مطرح کرده‌اند، توجیه دولت عراق چیست؟
عراق براساس قوانین بین‌المللی و داخلی در صدد اعمال حق حاکمیت خود بوده و قصد دیگری نداشته است.پلیس عراق از سلاح گرم استفاده نکرد. زمانی که یک سروان پلیس بدون سلاح از مسئول پایگاه خواست که طبق قوانین عراق، باید سایت امنیتی در پایگاه احداث کند، تا سر حد مرگ او را زدند. همین امر باعث ورود دولت عراق به پایگاه منافقین با استفاده از ابزارهای طبیعی مانند باتوم و برداشتن موانع فیزیکی با بولدوزر شد. این سازمان تروریستی است و از سال 1997 تاکنون در لیست سازمان‌های تروریستی وزارت خارجه آمریکا قرار گرفت. اتحادیه اروپا نیز از سال 2000 تاکنون این گروه را تروریستی می‌داند؛ البته به جز انگلیس که به‌تازگی دستگاه قضائی آن نام این سازمان را از فهرست خارج کرد. دولت عراق هم این گروه را تروریستی می‌داند و می‌خواهد به حضورشان در عراق پایان دهد.
- موضع رسمی آمریکا در مورد حوادث اخیر مربوط به قرارگاه اشرف چیست؟
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از حق اعمال حاکمیت دولت عراق حمایت کرد اما وزیر خارجه آنها از وضعیت اعضای منافقین ابراز نگرانی کرد، در حالی که اعضای این گروه در خاک عراق هیچ وضعیت حقوقی مشخصی ندارند. قبلا گفتند پناهنده هستند اما در کل اسناد وزارت کشور عراق یک سند حتی در زمان صدام نیست که این پناهندگی را تایید کرده باشد. یک نامه در زمان صدام از صلیب‌سرخ جهانی هست که پیشنهاد پناهندگی به اعضای این گروه را داده است،در حالی که آنها این پیشنهاد را رد کرده‌اند. منافقین در داخل خاک عراق حق فعالیت سیاسی ندارند، در حالی که شبانه‌روز در حال فعالیت سیاسی هستند. حتی اگر پناهنده هم بودند که نیستند براساس قانون پناهندگان سال 1951 و 1968 اینها حق فعالیت سیاسی ندارند.نگرانی دولت آمریکا از وضعیت این گروه در عراق قابل قبول نیست، آنها باید نگران کشته‌شدن پلیس عراق باشند.
- ظاهرا قرارگاه اشرف دارای همه امکانات تفریحی، فرهنگی و اجتماعی یک شهر است. اعتبار مالی منافقین از کجا تامین می‌شد؟
حمایت‌های مالی صدام از این گروه به 2 صورت بود؛ یکی دادن کوپن نفتی به آنها برای ارائه به شرکت‌های نفتی و دیگری دادن پول از سوی اداره اطلاعات عراق در قبال همکاریشان. فیلمی هم در این مورد وجود دارد که اطلاعات صدام به طور مخفیانه از آنها گرفته و پس از سقوط صدام این فیلم لو رفت. در کشورهای اروپایی و آمریکا هم اعانه حقوق بشری، مستمندان و ایتام برای اینها جمع می‌شود.
